Zbiory Działu Sztuki najmniej liczne, wyróżniają się jednak kilkoma interesującymi kolekcjami. Gromadzone są w nim przedmioty i dzieła sztuki związane z historią i kulturą miasta i powiatu, a także twórczością artystów miejscowych. Znaczniejsze grupy tworzą zbio-ry malarstwa, rzemiosła artystycznego, a głównie wyrobów cynowych, medalierstwa, sobies-ciana, a od niedawna fotografii artystycznej.
Najcenniejszym jest zbiór malarstwa europejskiego zakupiony w latach 1965-1966 od wieloletniego proboszcza tarnogórskiego ks. infułata dr. Michała Lewka - wybitnego ka-płana, społecznika i patrioty. Są to obrazy głównie szkół flamandzkiej, holenderskiej i włoskiej z wieków od XVI do początku XX. Reprezentują one wyrównany wysoki poziom artystyczny. Zakończono niedawno program badawczo-konserwatorski zbioru prowadzony w ASP w Krakowie. Przyniósł on już znakomite wyniki. Ostatnio np. ustalono autorstwo jednego z portretów i tożsamość przedstawionej osoby. Autorem jest flamandzki artysta Thomas de Wilt, który w 1703 roku sportretował znanego i cenionego do dziś lekarza i badacza Hendricka van Deventera. Wcześniej zbadano i zakonserwowano świetny obraz malarstwa północnego z XVII wieku „Portret mężczyzny w czarnym stroju". Praca została wyróżniona I nagrodą Marszałka Województwa Śląskiego w konkursie na „Najważniejsze wydarzenie muzealne roku 2006". Na uwagę zasługują flamandzkie i holenderskie portrety m. in.:„Portret mężczyzny w kryzie" oraz pejzaże: „Scena w porcie", tworzącego w Holandii Johanna Lingelbacha, i „Zburzenie Jerozolimy", malowany na blasze, przypisywany XVIII-wiecznemu malarzowi austriackiemu Johannowi Trautmannowi. Malarstwo włoskie reprezentują „Matka Boska z Dzieciątkiem i świętymi Starego Testamentu" z XVI wieku, czy „Chrzest Chrystusa" wiązany z bolońską szkołą Carraccich.
Kilkadziesiąt obiektów zawiera zbiór cyny od XVII do początku XX wieku. Są to wyroby głównie śląskich rzemieślników (Nysa, Świdnica, Wrocław, Legnica, Kłodzko), ale też niewielka ilość z innych regionów Polski, a nawet Europy (Węgry, Szwajcaria, Berlin, Sakso-nia). Najstarsze są dwa XVII-wieczne półmiski wykonane w Ząbkowicach Śląskich. Znajdują się tu kufle, dzbany, talerze, misy, lichtarze. Część jest zdobiona rytym ornamentem roślinno-zwierzęcym i przedstawieniem postaci ludzi. Większość posiada punce miejskie i mistrzowskie, pozwalające określić autora.
Przekazany przez Stowarzyszenie zbiór pamiątek po tarnogórskich cechach to m.in. XVII- XVIII- i XIX- wieczne wilkomy, skrzynie, cycha, tłoki pieczętne i rzadkie w zbiorach godła cechowe (np. z 1707 roku cechu krawców).
Obszerny zbiór stanowią sobiesciana. Znalazły się w nim wizerunki olejne i graficzne króla (np. XVII- wiecznego francuskiego miedziorytnika Simona Toyes Tomassina, czy ho-lenderskiego Pietera Stevensa) a także widoki bitwy wiedeńskiej. Szczególnie interesujący ze względu na autora, prawdopodobnie tarnogórzanina - Zygmunta Grimmera - jest obraz namalowany w 1840 roku „Powitanie króla Jana III Sobieskiego przez wiedeńczyków". Rzeźbiarskie przedstawienie króla to konny projekt pomnika autorstwa Jana Raszki i popiersie z pracowni braci Łopieńskich. Ciekawy jest zbiór ponad 30 medali i plakiet związanych z królem, jego potomkami oraz wybitych z okazji 250., 300., i 350. rocznicy zwycięstwa pod Wiedniem. Szczególnie cenne są medale wybite w czasach panowania Sobieskiego: dwa z 1683 roku - wrocławskiego medaliera Johanna Kittela oraz wybity w Wiedniu z panorama miasta i fragmentem bitwy. Srebrny medal z 1675 roku autorstwa Jeana Maugera, z popiersiem Ludwika XIV, wybity został z okazji przesłania orderów Janowi III w roku podpisania w Jaworowie tajnego układu między Polską i Francją. Z 1692 roku pochodzi medal Ligi Antytureckiej autorstwa Georga Hautscha. Z potomkami króla związane są dwa: z 1719 roku wybity z okazji zaślubin Klementyny Sobieskiej z pretendentem do angielskiego tronu Jakubem Stuartem, oraz medalik z 1862 roku, wybity na pamiątkę odnalezienia zwłok synów króla - Jakuba i Konstantego - i uczczenia ich pomnikiem w kościele w Żółkwi. Na uwagę zasługują elementy uzbrojenia z XVII wieku szable, zbroje, a także pięknie zdobiona szkofia, czy pasy kontuszowe.
Zbiory rzemiosła artystycznego, poza cyną, to: fajanse, szkło, porcelana. Warto jednak zwrócić uwagę na unikalny wilkom fajansowy pszczelarzy z drugiej połowy XVIII wieku pochodzący z Prószkowa koło Opola, czy ozdobny wazon z Delft z XVIII wieku.
Dział gromadzi też prace tarnogórskich artystów plastyków z zamiarem utworzenia w przyszłości galerii sztuki współczesnej. Jest to kilkadziesiąt obrazów olejnych, grafik i ry-sunków twórców miejscowych oraz artystów śląskich, którzy prezentowali tematykę tar-nogórską. Nieliczne pochodzą z okresu międzywojennego. Starsze pokolenie reprezentują pejzaże Józefa Machwitza, absolwenta monachijskiej Akademii Sztuki, Juliusza Tokars-kiego, Jana Szlegera i tworzących współcześnie, np. malarza i witrażysty prof. Wernera Lubosa, rzeźbiarza Jerzego Liska, czy przedstawiciela młodego pokolenia, grafika Witolda Zaręby. Na uwagę zasługują też nieliczne lecz interesujące XVIII- i XIX-wieczne obrazy lokalnych twórców. Należą do nich wizerunki św. Barbary: malowany na desce z XVIII wieku i dwustronny obraz feretronowy ze św. Barbarą ukazaną na tle pejzażu spod Tarnowskich Gór, z pracującymi gwarkami i budynkiem maszyny parowej oraz na odwrociu z postaciami Apostołów Piotra i Pawła.
Muzeum, jako jedno z pierwszych w regionie, zbiera fotografię artystyczną miejscowych twórców oraz tematycznie związaną z miastem. Do najnowszych nabytków należy kolekcja ponad 500 negatywów wykonanych przez wybitną artystkę Zofię Rydet, a obrazujących tarnogórzan podczas lokalnego święta „Dni Tarnogórskich Gwarków" w latach 1964 - 1973.
Dział Sztuki systematycznie powiększa swoje zbiory we wszystkich reprezentowanych dziedzinach. Ostatnio szczególną uwagę zwrócono na regularnie nabywanie współczesnych dzieł twórców związanych z miastem i jego okolicami, co wiąże się z coraz liczniejszą grupą absolwentów wyższych uczelni artystycznych.
